Το 2004, οι Peterson και Seligman συνέταξαν το Values-In-Action Inventory of Strengths (VIA - IS), το οποίο συγκεντρώνει τις έξι πιο αξιόλογες αρετές που μετουσιώνονται σε 24 διαφορετικά δυνατά χαρακτηριστικά - δυνάμεις. Προτείνεται ότι κάθε άτομο διαθέτει τρεις έως επτά από αυτές τις εικοσιτέσσερις δυνάμεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τον πυρήνα της ταυτότητας του ατόμου (Peterson & Seligman, 2004).
Οι αρετές είναι τα δομικά (πυρηνικά) στοιχεία του “καλού” χαρακτήρα όπως προκύπτουν μέσα από την ιστορική μελέτη, την ηθική φιλοσοφία και τη θρησκειολογία. Οι αρετές του ανθρώπου βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο αφαίρεσης και παρουσιάζονται ως παγκόσμιες, διαπολιτισμικές και διαχρονικές. Ενδέχεται, να συνδέονται με τη βιολογία του ανθρώπινου οργανισμού και να σταθεροποιήθηκαν μέσα από μια εξελικτική διαδικασία επιλογής εκείνων των θετικών γνωρισμάτων που αξιοποιήθηκαν στην περάτωση κρίσιμων δοκιμασιών για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους.
Οι αρετές είναι οι εξής:
1. Η Σοφία (και γνώση) η οποία συμβάλλει στην διαχείριση των αλλαγών στη ζωή.
2. Το Κουράγιο το οποίο ωθεί στην επιδίωξη δράσεων και την επίτευξη στόχων.
3. Ο Ανθρωπισμός που ωθεί στην φροντίδα των σημαντικών, για εμάς, προσώπων.
4. Η Δικαιοσύνη που λειτουργεί ως μία στάση επίλυσης διαφορών και λήψης αποφάσεων.
5. Η Εγκράτεια (αυτοσυγκράτηση) η οποία συντείνει στην πρόληψη ακραίων και
επικίνδυνων καταστάσεων.
6. Η Υπέρβαση η οποία επιτρέπει τον οραματισμό της ουτοπίας και την επίτευξη του
φαινομενικά ακατόρθωτου.
Οι δυνάμεις του χαρακτήρα είναι τα ψυχολογικά συστατικά (διεργασίες και μηχανισμοί) τα
οποία ορίζουν τις αρετές. Όπως αναφέρουν οι Peterson & Seligman (2004), οι δυνάμεις του
χαρακτήρα είναι διακριτοί, εναλλακτικοί τρόποι έκφρασης των αρετών. Οι δυνάμεις του
χαρακτήρα είναι λιγότερο αφηρημένες έννοιες, σε χαμηλότερο αφαιρετικό επίπεδο από τις
αρετές στις οποίες εμπεριέχονται. Κάθε αρετή περιλαμβάνει μερικές δυνάμεις, για παράδειγμα το Κουράγιο εμπεριέχει τις δυνάμεις της Γενναιότητας, της Επιμονής, της Αυθεντικότητας και της Ζωτικότητας. Οι δυνάμεις αυτές συγκλίνουν καθώς η έκφρασή τους οδηγεί στην αρετή του Κουράγιου, ωστόσο παραμένουν διακριτές καθώς ένα άτομο δεν μπορεί να διαθέτει και τις τέσσερις. Συνήθως, τα άτομα διαθέτουν μία ή δύο δυνάμεις για κάθε αρετή.
Στην ερευνητική βιβλιογραφία, τα πλεονεκτήματα των δυνάμεων του χαρακτήρα, όταν αυτές ασκούνται, αναφέρεται ότι συνοδεύονται από συναισθήματα αυθεντικότητας, ενθουσιασμού και αναζωογόνησης (Peterson & Seligman, 2004).
Επιπλέον, αναφέρεται ότι οι άνθρωποι έχουν εγγενή κίνητρα και έντονη παρόρμηση να χρησιμοποιήσουν τις πέντε κορυφαίες δυνάμεις τους (Peterson and Seligman, 2004). Η έρευνα έχει δείξει ότι η χρήση των δυνάμεων έχει θετική ψυχολογική επίδραση στην ευημερία, τη ζωτικότητα (Govindji & Linley 2007) και την ποιότητα ζωής (Proctor et al., 2011b).
Η συσχέτιση των πυρηνικών δυνάμεων του ατόμου διαμορφώνει ένα μοναδικό προφίλ, το οποίο περιγράφει τον ατομικό τρόπο απάντησης στο περιβάλλον, με βάση τις δυνάμεις του. Από τη μία δηλαδή, μέχρι σήμερα γνωρίζαμε τις δυσλειτουργικές απαντήσεις του ατόμου και των συστημάτων, από την άλλη διαμορφώνεται ένας θετικός, αποτελεσματικός, δυναμικός τρόπος απάντησης.
Η δύναμη είναι ένας σχετικά σταθερός τρόπος απάντησης στο περιβάλλον, διαμορφώνεται
γνωστικά, συναισθηματικά και συμπεριφορικά και βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν με αποτελεσματικότητα τη ζωή. Οι δυνάμεις κατά την Smith, δεν είναι στατικά, άχρονα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Αντίθετα, αναπτύσσονται, έχουν δυναμική και επηρεάζονται από το κοινωνικό πλαίσιο και το πολιτισμικό σύστημα στο οποίο ζει το άτομο.
Κατηγοριοποίηση Αρετών και δυνάμεων
Αρετές: Δυνάμεις
Σοφία και Γνώση: Δημιουργικότητα – Περιέργεια – Κρίση & ανοιχτή σκέψη – Αγάπη για Μάθηση – Προοπτική
Κουράγιο: Γενναιότητα - Επιμονή - Αυθεντικότητα - Ζωτικότητα
Ανθρωπισμός: Αγάπη - Καλοσύνη - Κοινωνική Νοημοσύνη
Δικαιοσύνη: Ομαδικότητα - Αμεροληψία - Ηγεσία
Εγκράτεια: Συγχώρεση και ευσπλαχνία - Ταπεινοφροσύνη και μετριοφροσύνη - Σύνεση -
Αυτορρύθμιση (αυτοέλεγχος)
Υπέρβαση: Θαυμασμός - Ευγνωμοσύνη - Ελπίδα - Χιούμορ - Πνευματικότητα
Το The VIA Character Strengths Survey* μετρά τις 24 Δυνάμεις του Χαρακτήρα (Θετικά Στοιχεία) σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση των Seligman & Peterson (2004) και αναδεικνύει τις 5 πυρηνικές (Signature Strengths) δυνάμεις με την υψηλότερη μέτρηση, οι οποίες διαμορφώνουν το μοναδικό προφίλ του ατόμου.
Το προφίλ αυτό συγκροτείται ως η αποτύπωση μιας μοναδικότητας, της μοναδικής σύνθεσης των 5 πυρηνικών δυνάμεων που αποτελεί την βέλτιστη εκδοχή του «ποιος είμαι». Οι δυνάμεις αυτές λειτουργούν στο ασυνείδητο, άρρητο κόσμο του ατόμου και εκφράζονται φυσικά, χωρίς να απαιτείται από αυτό συνειδητή ή ιδιαίτερη προσπάθεια. Εντούτοις, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, εξωτερικοί ή εσωτερικοί παράγοντες εμποδίζουν την έκφρασή τους, προκαλείται δυσφορία και αίσθημα κενότητας. Τηρουμένων των αναλογιών, είναι εξίσου δυσλειτουργικό ένα περιβάλλον στο οποίο οι άνθρωποι για μεγάλο χρονικό διάστημα, αναγκάζονται να αναστείλουν την αξιοποίηση των πυρηνικών τους δυνάμεων. Τα ταλέντα, οι δεξιότητες και οι δραστηριότητες των ανθρώπων θα πρέπει να συνδέονται με το «ποιοι είναι» στην βέλτιστη εκδοχή τους, ώστε να αποκτούν προσωπικό νόημα και να απελευθερώνουν το δυναμικό τους.
Γιατί να συμμετάσχετε στην έρευνα; Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν συμμετάσχει στη δωρεάν έρευνα VIA για να ανακαλύψουν τις μεγαλύτερες δυνάμεις τους, ώστε να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στην καθημερινή τους ζωή. Η έρευνα δείχνει ότι η χρήση των δυνάμεων του χαρακτήρα σας μπορεί να σας βοηθήσει να:
Βελτιώστε τις σχέσεις σας
Βελτιώστε τη συνολική σας ευημερία
Οικοδομήσετε την ανθεκτικότητά σας
Ενισχύστε την ικανότητά σας να ξεπερνάτε τα προβλήματα
*στον σύνδεσμο μπορείτε να συμπληρώσετε δωρεάν και στα ελληνικά το συγκεκριμένο εργαλείο και να ανακαλύψετε τις πυρηνικές δυνάμεις του χαρακτήρα σας, οι ασκήσεις που θα ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα στο συγκεκριμένο blog θα αφορούν κυρίως στη χρήση αυτών των δυνάμεων
Comments